Hukuk

Yargı liberal-demokratik rejimlerin kilit kurumudur. Bu tür rejimlerde yargının başlıca iki işlevi vardır. İlk olarak, yargı, rejimin güç ve yetki konfigürasyonunda ‘’fren ve denge’’ mekanizması olarak yer almak suretiyle siyasî bir işlev görür. Daha açık bir deyişle, yargı yasama ve yürütmenin kendi yetkilerini aşmalarını önler, onları hukuk içinde kalmaya zorlar.…

Hukuk, toplum olarak var olmanın zorunlu bir şartıdır. Eski bir Latin vecizesinde dendiği gibi, ‘’Nerede toplum varsa, orada hukuk da vardır.’’  Onun için, bir toplum için hukukun yokluğu herhangi bir eksiklik değil, onun insanca ve medenî bir şekilde var olması meselesidir. İnsanca ve medenî bir varoluş, kişilerin başkalarıyla ilişki içinde…

1.GİRİŞ İnsanlar genellikle hukukun adaletle ilişkili olduğunu düşünürler. Nitekim, hukuk hakkında uzmanlık bilgisine sahip olmayan insanlar bile hukukla adalet arasında kopmaz bir ilişki olduğunu varsayarlar. Bu arada, sözgelişi Friedrich A. Hayek de “insanların bir hukuk düzenini keyfî yönetimden ayırt ettiklerinde akıllarında tuttukları şey”in adalet ideali olduğuna dikkat çekmiştir (Hayek 2012:…

AKP’nin 17 yıllık iktidarının –bakış açınıza göre- ‘’hayal kırıklığı’’yla veya ‘’fiyasko’’yla sonuçlanmasından herkesin, bu arada kurulma aşamasındaki yeni partilerin de alacağı dersler var. Adalet ve Kalkınma Partisi’nin 17 yıllık iktidarının –bakış açınıza göre- ‘’hayal kırıklığı’’yla veya ‘’fiyasko’’yla sonuçlanmasından herkesin, bu arada kurulma aşamasındaki yeni partilerin de alacağı dersler var. Bu…

Kamu düzeni ve kamu güvenliğinin sağlanması, temel hak ve özgürlüklerin korunması ve geliştirilmesi, toplumsal huzur, refah ve mutluluğun temini, kalkınma ve adaletin tecellisi için bu kurallara ihtiyaç var mıdır? Ne derecede ihtiyaç vardır? Bu yazı genel bir bakış açısı olduğundan münhasıran, herhangi bir din, herhangi bir toplum açısından konu değerlendirilmeyecektir.…

Özgürlük-güvenlik ilişkisi her zaman hukuk ve siyasetin zor bir sorunu olmuştur. Bu zorluğun önemli bir nedeni, devletlerin genellikle özgürlük karşısında güvenliğe öncelik vermeleridir. Devletlere insan haklarına saygı ödevinden sapma gerekçesini en fazla güvenlik ve terörle mücadele mülâhazaları verir. İnsanların güvenlikçi söylemin gözde sloganı olan ‘’özgürlük-güvenlik dengesi’’ni genellikle pek sorgulamaksızın kabullenmeleri…

Hukuk nedir?… Hukuk devlet tarafından cebren uygulanan herhangi bir normlar sistemi demek midir? Gerek yapılışı gerekse muhtevası bakımından yönetilenlerin irade ve rızasından, onların adalet ve esenlik beklentisinden bağımsız olarak, tamamen devletin tek-taraflı dayatması şeklinde ortaya çıkan bir cebrî normlar sisteminin varlığı ‘’hukuk’’ sayılmak için yeterli midir? Eğer öyleyse, ‘’hukuk’’ denen…

Türkiye son yıllarda başka birçok toplumsal-siyasal değerden olduğu gibi hukuktan da gitgide uzaklaşıyor. Sadece “hukuk”tan değil, daha temelde hukuk fikrinden uzaklaşıyoruz. Buna, insanca varoluşu mümkün kılan bütün değerler için; barış için, adalet için, özgürlük için üzülmeliyiz. Üzülmeliyiz, çünkü hukukun ve hukuk fikrinin tahribi medenî bir hayat imkânının kaybolması demektir. Biliyorum,…

Geçen hafta yayınladığım “Hukuk Nereye Gidiyor” başlıklı makalemde (1) hukukun son yıllarda içinden geçtiği gerileme dönemini inceledim ve bu döneme ilişkin bazı sorular sordum. Bu makalemde ise demokrasinin içinden geçtiği gerileme dönemini inceleyip “nerede hata yaptık” sorusunu soracağım. Önce gözlemlerle işe başlayalım. I. GÖZLEMLER: “Demokrasiden Uzaklaşma” veya “Demokrasilerin Gerileme Dönemi”…

Ülkemizde ve derecesi farklı olmakla birlikte diğer bazı ülkelerde, demokrasi, hukuk devleti ve temel hak ve hürriyetler günden güne geriliyor. Neticede hukukun ve hukuk biliminin değeri tartışmalı hâle geliyor. Bu konuda önce bazı gözlemlerde bulunmak ve sonra da birtakım sorular sormak istiyorum. I. GÖZLEMLER Aslında burada demokrasinin nasıl gerilediği, hukuktan…