Demokrasi

Egemenlik bir siyasî toplumdaki en üstün otoritenin nihaî kaynağına işaret eder. Tarihsel olarak egemenlik mutlak kralların kendilerine rakip olan sosyal ve siyasî güçlere –başta kiliseye ve feodal aristokrasiye- karşı kendi konumlarını güçlendirme arayışı içinde ortaya çıkmıştır. Bu arayışın sonucu da, egemen olan bir hükümdarın (kralın) tepesinde yer aldığı, hiyerarşik olarak…

Geçen hafta ilginç bir şey oldu: Cumhuriyet gazetesi kendisince makbul olan ‘’hukuk ve siyaset dünyası’’nın ileri gelenlerinden de yardım alarak, 1961 Anayasasının ‘’en demokratik anayasa olduğu’’na kamuoyunu ikna etme kampanyası başlattı. Muhalefet blokunun geçen 28 Şubat’’ta açıkladığı ‘’Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’’ önerisinde yer alan 1961 Anayasası hakkındaki bir-iki eleştirel gözlem Kemalistleri…

Türkiye siyaseti, demokratik parlamenter rejime geçişten bu yana lider merkezli bir yapı üzerinden gidiyor. Öyle ki, oy kullanan milyonlar kendilerine vekalet verilmesi talebinde bulunanların kimler olduğunu, nasıl bir siyasi tasavvura sahip olduklarını bile bilmiyorlar. Sadece baştaki liderin karizmasına, performansına bakarak bir hüküm sahibi oluyor. Liderler de bir süre sonra bu…

Savaş, ne yazık ki, insanoğlunun tarihi boyunca kaçınamadığı evrensel bir gerçek. Savaşla ilgili asıl sorun, insanların onun kötülüğünün farkında olmamaları veya bu noktayı gözden kaçırmaları değildir. Elbette, akıl ve ruh sağlığı yerinde olan herhangi bir kişi savaşın zararlı, kötü, hatta “şeytanî” bir şey olduğunu bilir veya en azından onu bu…

Çeyrek yüzyıl önce kaleme aldığım “Alternatif Fobiler: Din ve Demokrasi” başlıklı yazıyı şöyle bitirmiştim: “Sonuç olarak, Türkiye’de demokrasinin en temel açmazı, yukarıda işaret edilen iki-yönlü kıskaçtan bir türlü kurtulamamasıdır. Bir yandan laikçi Kemalistlerin din ve demokrasi fobisi, öbür yandan da çatışmacı İslamcıların demokrasi fobisi Türkiye’deki demokrasi çabalarını zora koşmaktadır. Çözüm,…

İster iktidar ol ister muhalefet, yeter ki durduğun yeri bil, haddini bil yeter! Çin’den Avrupa’ya uzanan tarihi İpek Yolu üzerinde yıllarca Bursa ipeği dünyanın her yerine gümrük vergisi ödemeden ihraç edilirdi. Bundan dolayı Bursa ipeği meşhur olduğu için halk arasında “bulunmaz Bursa kumaşı mısın?” ifadesi çok kullanılırdı. Bu bilgilerden esinlenerek “Ne…

Değişik dönemlerde toplum olarak veya birey olarak, idare edilme ve eden hususunda benimsenen anlayış veya karşı çıkış düşünceleri hep olmuştur. Eğer bu olumlu veya olumsuz çıkışlar bir veriye, bilime, akla dayanırsa toplum nazarında saygınlık bulabilir, geçerliliği anlamlı ve mantıklı olur. İnsan ve toplum karakterlerini zahiri olarak yaptıkları veya yapacakları davranışlardan…

Cemal Tunçdemir T24 İnternet Haber Gazetesine, “Neopatrimonyal liderler çağı ve demokrasi” başlığıyla çok değerli bir analiz yapmış. Boşluğa düşüp kaybolmasın/zayi olmasın diye burada tekraren yayınlıyorum; Foreign Affairs dergisinin yayın yönetmeni Gideon Rose, derginin 2019 Eylül/Ekim sayısındaki başyazısında, son 100 yılda lider tipi döngüsünü şu şekilde sınıflandırıyor:  “1920’lerin toy Demokrat liderlerini, 1930’lar…

Yargı liberal-demokratik rejimlerin kilit kurumudur. Bu tür rejimlerde yargının başlıca iki işlevi vardır. İlk olarak, yargı, rejimin güç ve yetki konfigürasyonunda ‘’fren ve denge’’ mekanizması olarak yer almak suretiyle siyasî bir işlev görür. Daha açık bir deyişle, yargı yasama ve yürütmenin kendi yetkilerini aşmalarını önler, onları hukuk içinde kalmaya zorlar.…

İfade özgürlüğü konusunda Türkiye’de tam bir ikiyüzlülük yaşanıyor. Neredeyse herkes ifade özgürlüğünün vazgeçilmez değerde olduğunu ve genel bir temel hak teşkil ettiğini söylüyor veya en azından buna inandığı görüntüsü veriyor. Oysa somut olaylar ve olgular karşısında aldıkları tutumlara baktığınızda, sözde ifade özgürlüğü taraftarlarının büyükçe bir kısmının gerçekte buna inanmadıklarını görüyorsunuz. …