Köşe Yazıları

Ünlü hekim ve doğa bilimci Erasmus Darwin’in, 1796 yılında yayımlanan “Zoonomia” adlı kitabındaki “tüm sıcakkanlı hayvanların tek bir kökten geldiğini ve yeni parçalar geliştirme şekliyle türleştikleri” yaklaşımından esinlenen torun Charles Darwin’in 1859 yılında matbu edilen “The Origin of Species – Türlerin Kökeni” adlı çalışmasında birkaç on yıl öncesine kadar vurgulanan…

Dante Alighieri’ye (1265-1321) atfedilen şöyle bir söz vardır: ‘’Cehennemin en sıcak bölümleri ahlâkî kriz anlarında tarafsızlıklarını sürdürenlere ayrılmıştır.’’ Dante’ye atfedilmesinin doğru olup olmadığı bir yana, bu sözün, üzerinde ciddi olarak durmamız gereken bir mesaj içerdiğine şüphe yok. Şimdi, tarafsızlık pasif bir tutum olduğu için, ilk bakışta, ‘’şu veya bu konuda…

Lord Acton’ın (1834-1902) meşhur vecizesini hemen hemen herkes bilir: “İktidarın yozlaştırma eğilimi vardır, mutlak iktidar ise mutlaka yozlaştırır.” Aslına bakılırsa, bu bağlamda “yozlaştırma” kelimesi yetersiz kalmaktadır. İngilizce orijinalinde düşünür “corrupt” fiilini kullanır ki bu aslında “tefessüh ettirme”, “bozma”, “saptırma”, “yoldan çıkarma” gibi anlamlara gelir. Böylece düşünür demiş oluyor ki, iktidar…

Terim olarak evrensellik; anlayış bakımından, hem bilgi hem de siyasal alanlarda genel geçer ilkelerin var olduğunu öne süren ve bu ilkelerin dünyanın her yerinde mutlak geçerliliğini savunan anlayış biçimidir. Gerçekliğin bir bütün olduğunu ve onun bilgisinin de bir bütün olarak var olması gerektiğini öne sürer. Âlemşümul, cihanşümul, tüm insanlığı ilgilendiren,…

Başta Sabancı Üniversitesi olmak üzere, kimi üniversitelerde öğrencilerin 2. sınıftan sonra Bölüm değiştirebilmelerine imkán vermelerini, halihazırdaki üniversiteye giriş sistemi çerçevesinde YÖK eşitliğe aykırı görüyor ve buna izin vermiyormuş. Bunun mevcut yükseköğretim sisteminin üniversite özerkliğini tanımadığını gösterdiğini şimdilik bir yana bırakalım. Ama YÖK’ün bu tutumu aynı zamanda farklılık karşısında alınan bir…

Özgürlük-güvenlik ilişkisi her zaman hukuk ve siyasetin zor bir sorunu olmuştur. Bu zorluğun önemli bir nedeni, devletlerin genellikle özgürlük karşısında güvenliğe öncelik vermeleridir. Devletlere insan haklarına saygı ödevinden sapma gerekçesini en fazla güvenlik ve terörle mücadele mülâhazaları verir. İnsanların güvenlikçi söylemin gözde sloganı olan ‘’özgürlük-güvenlik dengesi’’ni genellikle pek sorgulamaksızın kabullenmeleri…

Yazılarımda hep vurgu yaparım ya: ‘’Her şey tanımla başlar, araçlarla devam eder’’ diye… Bugün ‘’adalet’’i yazacağım… ‘’Adalet’’ kavramının, mefhumunun içeriğinin, ne denli ağırlıklı olduğunu, ‘’hukuk’’ ile olan ilişkisini anlatacağım… … ‘’Adalet’’ konusunda Prusya Kralı Büyük Friedrich’in, Potsdam Ormanlarındaki değirmenci hikâyesini biliriz… Kendi değerlerimizden Fatih’in adaletini, Hz. Ömer’in adaletini de biliriz…

Türkiye’nin siyasî rejimini ‘’Halksız Demokrasi, Haksız Hukuk’’ olarak tanımlayan yazıyı (Star, 2 Ocak 2010) kaleme alalı neredeyse on yıl oluyor. Öyle sanıyorum ki, bu formül rejimimizin bugünkü durumunu anlatmak için daha uygun. Başlıktaki ibareyi şu şekilde yeniden yazarsam sanırım içerdiği ironi daha iyi anlaşılacaktır: ‘’Halk-sız Demokrasi­, Hak-sız Hukuk’’. Yani, Anayasa…

Müslümanlar olarak uzun yıllardır tartışmalarımıza, müzakerelerimize ve bazen kavgalarımıza konu olan bir mesele; ‘Demokrasi’ Demokrasiye olan olumlu yaklaşımı küfür veya haram gören bir anlayış var bu ülkede ve genelde de İslam dünyasında… Yeryüzünde farklı mahiyetlerle uygulanan demokrasiye neden Müslümanların bir kısmı antipati veya düşmanlık duyar, itiraz eder? Genelde bu camianın…

Hukuk nedir?… Hukuk devlet tarafından cebren uygulanan herhangi bir normlar sistemi demek midir? Gerek yapılışı gerekse muhtevası bakımından yönetilenlerin irade ve rızasından, onların adalet ve esenlik beklentisinden bağımsız olarak, tamamen devletin tek-taraflı dayatması şeklinde ortaya çıkan bir cebrî normlar sisteminin varlığı ‘’hukuk’’ sayılmak için yeterli midir? Eğer öyleyse, ‘’hukuk’’ denen…